Merhaba dostlar. Gelen bir soru üzerinde osiloskopta genlik, periyot ve faz farkının ölçülmesini kısaca sizinle paylaşacağım.

Günümüz dijital cihazlarında bu bilgiler ekrandan okunabilse de simülasyon programlarında çalışma yapan kişiler yada derslerde bu tür çözümler arayan öğrenci arkadaşlar bu hesaplamaları yapmaya ihtiyaç duymakta. 

Osiloskop Ekranından Genlik Hesaplanması

Öncelikle genlik ile başlayalım. Osiloskop ekranındaki işaretin genliği Y (düşey) eksende ölçülür. Genlik değerini belirlemek için ilk önce sinyalin ekran üzerindeki düşey karelerden kaç tanesini kapsadığını belirlememiz gerekiyor. Daha sonra Volt/Div giriş zamanlayıcısı komütatörü üzerindeki işaretin gösterdiği değer ile kare sayısı çarpılarak gerilimin genliğine ilişkin değerler belirlenir. 

Örnek olarak aşağıdaki sinyalin genliğini hesaplayalım.

Şekilden görüleceği üzere gerilimin maksimum değeri 3 karedir. Volt/Div komütatörü 1 voltu gösterdiği için bu karelerin her biri 1 volt değerine karşılık gelmektedir. Bu bilgilere göre sinyalin maksimum genliği;

Vmax = 3 x 1 = 3 volt olarak hesaplanır. 

Gerilim dalga değerinin efektif (etkin) değerinin hesaplayacak olursak; sinyalin şekli bir sinüs işareti olduğundan dolayı Veff = Vmax / olur. 
Dolayısıyla Veff = 3 x = 4.243 volt çıkar.
(maksimum değerinin kök ile çarpılarak efektif değerin elde edilmesi yalnızca sinüs işaretli sinyallerde geçerlidir.)

Osiloskop Ekranından Periyot Hesaplanması

periyot ölçümleri X (yatay ) eksende yapılır. Dalga şeklinin bir periyotunun X ekseni yönündeki uzunluğu kareleri sayılarak belirlenir.

Daha sonra Time/Div komütatörünün gösterdiği değer (s/div, mS/div gibi) ile kare  sayısı çarpılarak işaretin periyodu belirlenir.  

Sinyal tekrar incelendiğinde bir tam dalganın 6 karede tamamladığını belirleyebiliriz. Time/Div komutatörü 1uS yi gösterdiğinden her bir kare 1 uS lik zamanı ifade eder. 
periyot değeri T = 6 x 1uS = 6 uS olarak bulunur.

periyot değerini bulduğumuz için frekans değerini de T = 1 / f yada f = 1/T  formüllerinden elde edebiliriz. 

f = 1/T = 1 / 6uS ise f = 166.666 Hz olarak hesaplanır. 

Osilaskop  Ekranından Faz Farkının Bulunması 

 

Yukarıdaki şekil incelendiğinde sinüs işaretinin bir periyodu 4 karede tamamladığı görülmektedir. Bu durumda her bir kare 360° / 4 = 90° ye karşılık gelmektedir. 

Faz açısı yani α, bir kare olduğundan dolayı iki sinyal arasında ki faz farkı;

φ = 1 x 90° = 90° olarak hesaplanabilir.