Direnç: Elektrik ve elektronik devrelerde , akım ve gerilimi sınırlamak amacıyla kullanılan devre elemanlarına direnç denir. R harfi ile gösterilir. Birimi Ohm (Ω)’dur.

1. Sabit Değerli Dirençler
             Devre akım ve gerilimini belirli bir değerde sabitlemek amacıyla kullanılan, dolayısıyla direnç değerinin değişmediği elemanlara sabit değerli dirençler denir.
   
   
   1 – a: Karbon dirençler: Karbon esaslı kömür tozunun reçineli yapıştırıcı ile karışımı sonucunda elde edilen silindirik yapıya sahip dirençlere karbon direnç denir. Düşük güçlü (1/6W, 1/4W,  1/2W, 1W, 2W, 3W, 4W, 5W) olarak imal edilirler. Direnç değerleri, üzerindeki renkli bantlar ile anlaşılacağı gibi direkt rakam olarak da yazılabilir. Tolerans değerleri %5-%20 arasındadır. Ucuz ve küçük boyutlu olduklarından genellikle bütün elektronik devrelerde kullanılırlar.
   1 – b: Telli Dirençler: Krom-nikel, gümüş-nikel gibi maddelerden imal edilmiş tellerin porselen, seramik ve amyant gibi ısıya dayanıklı malzemelere sarılmasıyla elde edilen elemanlara telli direnç denir. Düz ve termikli olmak üzere iki çeşiti vardır. Toleransları düşüktür (%0,1 civarında). Yüksek güçlüdürler (3W-200W). Yüksek güçlü devrelerde tercih edilmelerine karşın yüksek frekanslı devrelerde iyi sonuç vermezler.
   1 – c: Film Dirençler: Tıpkı telli dirençlerde olduğu gibi porselen, seramik veya cam yalıtkan gövdenin düz veya ince spiral seklinde  direnç tabakasıyla kaplanması seklinde elde edilen dirençlere film direnç denir. Toleransları düşüktür (%0,1 civarında). Yapım malzemelerine göre karbon, metal ve metal-oksit film dirençler olmak üzere üç çeşiti vardır.
   
   
2. Ayarlı Dirençler:           Devre akim ve gerilimini değiştirebilmek amacıyla kullanılan değerinin ayarlanabildiği dirençlere ayarlı direnç denir. Üç uçları bulunur ve genellikle orta uç hareketli olup, iki diş uç arasındaki direnç değerini değiştirecek şekilde imal edilirler. Dış uçlardan biri referans alındığında hareketli uç, ayarlanabilir direnç değerini sıfır ile maksimum arasında değiştirir.2- a: Potansiyometre (Pot): Devre direncinin çok sık değiştirilmesi gerektiği yerlerde kullanılırlar. Direnç değerinin değişimi el ile değiştirilmeye müsait ince ayar çubuğu sayesinde yapılır. Düşük güce sahip olup elektronik devrelerde kullanımı uygundur. Genellikle cihazların ön paneline monte edilirler. Çoğunlukla elektronik cihazların ses ayarı potansiyometre ile yapılır.
   2
    – b: Trimpot: Devre direncinin bir veya birkaç defa ayarlandıktan sonra bu ayar değerinde sabit bırakıldığı yerlerde kullanılan dirençlerdir. İnce uçlu tornavida ile ayar yapılır. Düşük güce sahiptirler ve bu bakımdan elektronik devrelerde kullanımı uygundur.
   2
    – c: Reosta: Bu tip ayarlı direncin trimpotlar ve potansiyometrelerden ayrılan en büyük özelligi yüksek güçlü devrelerde kullanılabilmesidir. Dolayısıyla üzerlerinden büyük akim geçebilir. Direnç ayarı el ile yapılır, ayar yapılan ucu tel üzerinde hareket ederek istenilen değere sahip direnç elde edilir. Ayrıca reostaların ebatları trimpot ve potansiyometrelere göre oldukça büyüktür.

   
   

3. Ortam Etkili Dirençler
             Direnç değerleri üzerlerine uygulanan ışık, isi ve gerilim gibi etkilerle otomatik olarak değişen elemanlara ortam etkili direnç denir.3 – a: LDR (Ligh Dependent Resistor): Üzerine düşen ışık şiddeti ile ters orantılı olarak direnç değeri değişen elemanlara foto direnç  yada LDR denir. LDR’nin üzerine düşen ışık miktarı arttıkça direnç değeri azalır.
   3

    – b: Termistör: Gövde sıcaklığı arttıkça direnç değeri değişen elemanlara termistör denir. Oda sıcakliğında direnci 5KΩ iken 100⁰°C ise 100Ω civarındadır. NTC ve PTC olmak üzere iki tür termistör vardır.Negatif sıcaklık katsayılı termistör (NTC) : Gövde sıcaklığındaki isi miktarı ile ters orantılı olarak direnç değeri değişen termistör çeşitidir. Sıcaklık artınca direnci azalır.Pozitif  sıcaklık katsayılı termistör (PTC) : Gövde sıcaklığındaki isi miktarı ile doğru orantılı olarak direnç değeri değişen termistör çeşitidir. Sıcaklık artınca direnci artar.

    

   
   3
   – c: VDR (Varistör): Uçlarına uygulanan gerilim miktarı ile ters orantılı olarak direnç değeri değişen elemanlara VDR ya da varistör denir. Genellikle aşırı gerilimden korunmak veya frekans kaymasını önlemek amacıyla gerilim sabitlemesi istenen rezonans devrelerine yardımcı limitör devrelerinde kullanılır.

   

   Diğer devre elemanları ile ilgili tüm yazılara buradan ulaşabilirsiniz..

   NOT: İstek ve görüşlerinizi yorum kısmından iletebilirsiniz..

Benzer Yazılar:

Devreler II Dersi Üçüncü Deney Hazırlık Soruları Ölçme Dersi Üçüncü Deney Hazırlık Soru Cevapları Ölçme Dersi Beşinci Deney Hazırlık Cevapları DPİ nedir ? What is the DPİ ?