Dostlar merhaba,
          Yeni bir konu ile karşınızdayım. 

Bugün sizlerle üzerinde çalışmış olduğum bir projenin bir kısmında ihtiyaç duyduğum elektrik akımının ve geriliminin insan üzerindeki etkilerinin ne olduğu konusundan bahsedeceğim. 

          Dostlar öncelikle konuya şu şekilde bir soru sorarak başlamak istiyorum. İnsan yaşamına etki eden elektrik akımı mıdır? yoksa gerilim midir? Eğer yazı sonunda düşünceniz değişirse şu anki düşüncenizi yorumlar kısmında benimle paylaşabilirsiniz. 

          Eğer ki şunu söylüyorsanız “bizi etkileyen elektrik akımıdır, gerilim değildir” o zaman ben de size cevap olarak trafikte size bir araç çarptığında size zarar veren şey aracın hızı değil boyutudur derim. Aslında bu iki cümleye dönüp baktığımızda ikisi de aynı derecede yanlış ve hatalı bir yaklaşımı anlatmaktadır. Yani dostlar bize zarar veren aslında hem akım hem de gerilimdir. Çünkü gerilim ne kadar yüksekse akım, akım ne kadar yüksekse de gerilim yüksek olacaktır. Ayrıca yalnızca akım ya da gerilimden herhangi birinin daha fazla etkili olduğunu söylemek bizi şöyle bir yanılgı içerisine düşürebilir. Nispeten kesiti küçük kablodan geçen elektrik enerjisi (akım taşıma kapasitesinden dolayı) bize daha az zarar verebilir ya da yine nispeten daha büyük kesite sahip bir kablodan geçen elektrik enerjisi bize daha fazla zarar verebilir. Bu düşüncenin ne kadar yanlış olduğunu birazdan paylaşacağım tablodaki sayısal verilerle daha net olarak anlayabileceğiz. Ancak önce hızlıca bir OHM yasasına bakacak olursak, OHM yasası bize şunu söyler. 

Volt = Akım x Direnç

          OHM kanununa baktığımızda bize gerilimin akıma ve dirence bağımlı olduğunu göstermektedir. Yani bir başka deyişle de akımın gerilim ve dirence bağımlı olduğunu söylemektedir. Bu da bize etki eden bu büyüklüklerden herhangi birinin diğerini doğrudan etkilediğini göstermektedir. 

          İnsan vücudunun direnci (ohm), derinin nemi, akım yoluna ne üzerinden maruz kalındığı, akımın vücutta hangi yolu izlediği gibi birçok faktöre bağlıdır. Dirençler bu faktörlere göre farklılık gösterse de, OHM yasası hala geçerlidir. Voltajı yükselttiğimizde OHM yasası gereği akım da yükselmiş olacaktır. Aşağıda CDC merkezinin elektrik akımının insan üzerindeki etkilerini gösteren verileri içeren bir tabloyu sizinle paylaşıyorum. 

Elektrik Akımının Vücut Üzerindeki Etkisi

Akım Değeri Etkisi 1 mili amper Sadece hafif bir karıncalanma. 5 mili amper Hafif bir şok hissedilir. Rahatsız edicidir ancak acı verici değildir. Çoğu insan kendi isteğiyle akıma maruz kaldığı aracı bırakabilir. Bununla birlikte, güçlü ve istemsiz kas hareketleri yaralanmalara sebep olabilir. 6-25 mili amper (kadın) 9-30 mili amper (erkek) Acı verici bir şok seviyesidir. Kas kontrolü kaybedilir. Bu, kasılarak donma akımlarının başladığı aralıktır. Kişinin kendi isteğinle akıma maruz kaldığı aracı bırakması mümkün olmayabilir.   50-150 mili amper Son derece ağrılı bir şoka, solunum durmasına ve şiddetli kas kasılmalarına sebep olur. Kasılan kaslar tutunmaya sebep olabilir, Gevşeyen kaslar da şiddetli itmeye sebep olabilir. Ölüm ihtimali vardır. 1000-4300 mili amper (1-4,3 Amper) Ventriküler fibrasyon (kalp kan pompalama eylemini kaybeder, ritmi bozulur) meydana gelir. Kaslar kasılır kalıcı sinir hasarları oluşur. Ölüm ihtimali yüksektir. 10000 mili amper (10 Amper) Kalp durmasına ve ciddi deri yanıklarına sebep olur. Ölüm olasıdır.

Tabloda paylaşılan veriler 600 volttan düşük gerilim değerleri için geçerlidir. 600 volttan yüksek gerilim değerlerinde, deride ciddi yanıklar oluşma ihtimali çok yüksektir. Ancak bu sayısal veriler vücudun kas ve yağ değerlerine göre farklılık gösterebilmektedir. Çünkü kas ve yağ yoğunluğu vücudun direncinde değişimlere neden olmaktadır.

          Diyelim ki bir şok vücudumuzdan 20 kilo ohm’luk bir yoldan geçiyor olsun.

Eğer ki kaynağın gerilimi 120V ise 6mA’lik bir şoka sebep olacaktır.

Eğer ki kaynağın gerilimi 240V ise 12mA’lik bir şoka sebep olacaktır.

Eğer ki kaynağın gerilimi 480V ise 24mA’lik bir şoka sebep olacaktır.

Bu örneklemelerden, yolun direnci gibi kaynağın gerilim değerinin de tehlikeli şoklara yol açtığı anlaşılabilmektedir.

Yüksek Direnç ve Düşük Gerilim = Güvenlidir

Düşük Direnç ve Yüksek Gerilim = Tehlikelidir

          Bu nedenle elektrikle ilgili bir işte çalışırken yalıtımlı aletler, uygun çalışma kıyafetleri ve kuru hava koşullarının olmasına dikkat edilmelidir. Bunların her biri ayrı ayrı ölümcül bir şoka maruz kalma ihtimalinizi düşürecektir. Voltaj ne kadar yüksek olursa işinizi o kadar hızlı ve güvenli halletmeniz gerekmektedir.

          Bazı insanlar voltajın öldürmediğini savunmak için statik elektrikten ve şok tabancasından maruz kalınan gerilim değerlerini örnek gösterebilirler. Bu durumlar şoku üreten kaynaklar ya akım sınırlamalı kaynaklardır ya da maruz kalınan şokun süresi ölümle sonuçlanmaya yol açmayacak kadar düşüktür. Ancak ne yazık ki şoka maruz kalacağımız kaynaklar ya da durumların pek çoğunda bu koşullar sağlanamayacaktır. Bundan dolayı yüksek gerilim ya da akıma maruz kalmaz sağlığımız açısından iyi sonuçlar ortaya çıkarmayacaktır. Ayrıca son olarak bir devre kesici veya sigorta bizi tam olarak korumayabilir. Çünkü şoka maruz kaldığımızda kaynaktan mili amper mertebesinde bir akım çekeceğizdir. Pek çok sigortanın ya da devre kesicinin işlevini yerine getirebilmesi için daha yüksek kaçak akımların oluşması gerekmektedir. Bundan dolayı “elektrikle” çalışırken çok dikkatli olun ve koruyucu ekipmanlarını kullanmayı asla ihmal etmeyin. 

 

 

 

          Dostlar bu yazımızdan da bu kadardı. İçerik üretilmesini istediğiniz fikirlerinizi bana mailden ya da web sitesindeki Soru & Cevap  kısmından iletebilirsiniz. 

          Bana destek olmak için sosyal medya hesaplarımdan, özellikle YouTube kanalımdan ve Linkedin hesabımdan beni takip edebilirsiniz. Bir sonraki paylaşımda görüşmek üzere.